چکیده

حماسه و غنا دو مقوله ی کاملاً متفاوت هستند؛ اما گاهی در منظومه های حماسی، رگه هایی از غنا دیده می شود و حتی آنچنان پررنگ است که خواننده را بی اختیار از دنیای جنگ و پهلوانی به دنیای عشق و دلدادگی می کشاند؛ در شاهنامه فردوسی نیز داستان های عاشقانه ی بسیاری وجود دارد؛ ماهیت عشق در شاهنامه و حماسه های دیگر تفاوت بسیاری با عشق در غزل دارد، عشق در حماسه گاهی مقدّمه ای برای جنگ های بزرگ و یا تولّد پهلوان بعدی است. تنوّع داستان-های عاشقانه در شاهنامه فردوسی همواره زمینه را برای تحقیق در این موضوع فراهم کرده است. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده است دو داستان «زال و رودابه» و «رستم و تهمینه» با بهره گیری از نظریه مثلّث عشقی استرنبرگ تحلیل می شود؛ این نظریه به بررسی شیوه های عشق ورزی می پردازد و مؤلّفه های شور، صمیمیّت و تعهّد را در ایجاد و بروز انواع عشق مؤثّر می داند. نتیجه ی این تحقیق نشان می دهد که مؤلّفه ی شور اولین مؤلّفه ای است که در عشق تمام شخصیت ها نمود یافته است؛ مؤلّفه ی صمیمیّت تنها در دو شخصیت زال و رودابه دیده می شود و مؤلّفه ی تعهّد در سه شخصیت زال، رودابه و تهمینه یافت می شود. درباره ی ابعاد عشقی نیز هر شخصیت بُعد عشقی خاص خود را تجربه می کند و شخصیت های جفت شده الزاماً در یک بُعد عشقی قرار نگرفته اند؛ اما هم پوشی مثلّث های عشقی طرفین که همان بُعدهای مشابه هستند و رضایت از رابطه را نشان می دهد، در یکی از جفت ها نمود پیدا کرده است.

کليدواژه ها

عشق، مثلّث عشق، فردوسی، شاهنامه، استرنبرگ.

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
بدریه قوامی , 1399 , بررسی دو داستان عاشقانه ی شاهنامه بر اساس نظریه مثلّث عشقی استرنبرگ , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی