چکیده

سفرنامه نویسی از سنت‌های دیرباز ادبیات بشری بوده است که در طی آن نویسنده اطلاعات و گزارشی از سفر، دیدنی‌های آن، وضعیت اجتماع و اقتصاد و مردم یک منطقه ارائه داده و با نثری مکتوب و نسبتا ساده و روان اطلاعات جالب توجهی درباره زبان رایج و قابل فهم مردم زمانه خود در اختیار خواننده قرار می دهد. زبانی که فارغ از دغدغه‌های زیبایی آفرینی سایر گونه‌ای ادبی، به زبان بکار رفته در گفتار مردم نزدیکی بیشتری دارد. پژوهش حاضر با توجه به این ویژگی سفرنامه‌ها، به مطالعه فرایند نحوی-گفتمانی خروج بند موصولی در کارنامه سفر به چین تالیف محمد علی اسلامی ندوشن پرداخته و با نمونه گیری نظام‎مند از همه فصل‌های کتاب، بندهای موصولی آن را استخراج نمود. از تعداد 251 بند موصولی، تعداد 139 بند خروج نیافته، و تعداد 112 بند خروج یافته بودند. نرخ خروج بند موصولی در این اثر 44.62% بوده که بیش از دو برابر نسبت گزارش شده خروج بند موصولی در مطالعات دیگر است. در خصوص جایگاه موصولی سازی، یافته‌های حاصل نشان می‌دهد که فراوانی جایگاه مفعولی در بند پیرو، مطابق سلسله مراتب موصولی سازی کینان و کامری (1977) نبوده و نه تنها جایگاه دوم پس از فاعل را ندارد بلکه در پایین‌ترین جایگاه قرار می‌گیرد. همچنین در شیوه نحوی نمایش ارتباط بند موصولی با گروه اسمی مرجع ، در این اثر، علاوه بر شیوه های رایج در زبان فارسی نمونه‌هایی از تکرار کامل گروه اسمی مرجع در جایگاه فاعل (نهاد) بند موصولی نیز به چشم می خورد.

کليدواژه ها

بند موصولی، خروج بند موصولی، ساخت اطلاعی، کارنامه سفر به چین

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
علی علیزاده , 1399 , انگیزه‌های خروج بند موصولی در سفرنامه‌های فارسی: بررسی موردی کارنامه سفر به چین , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی