چکیده

نسخه ی «سن ژوزف» یکی از نسخ مقدم و معتبر شاهنامه است که از این نظر می توان آن را در کنار نسخه های «فلورانس»(614ق) و «بریتانیا»(675ق) قرار داد.در پژوهش حاضر بیت «اگر آب دارت بود میزبان / بران شهر خرّم دو هفته بمان» از نسخه ی «سن ژوزف» را نسبت به «اگر آب دندان بود میزبان / بدان شهر خرّم دو هفته بمان»که ضبط نسخه ی «فلورانس» از این بیت است و در متن مصحَّح دکتر خالقی مطلق هم آمده است،برتر دانسته ایم.یکی از دلایل تردید در ضبط نسخه ی«فلورانس» این است که ترکیب «آب دندان» فقط همین یک بار در شاهنامه به کار رفته است.دلیل دیگر این که اگر ترکیب «آب دندان» را در این بیت بپذیریم،باید آن را «مضبوط و موافق» معنی کنیم که معنایی نادر برای این ترکیب است و شاهدی برای این معنا از متون زمان «فردوسی» و قبل از آن نداریم.معنای اخیر جز در «برهان قاطع» و «لغتنامه» دهخدا که به نقل از «برهان قاطع» این معنا را آورده است،در دیگر فرهنگ های فارسی دیده نمی شود.ترکیب «آب دار» در بیت مورد نظر به معنای «مردم با جمعیت و صاحب سامان و مال دار» است،که معنایی رایج برای ترکیب مزبور ،در فرهنگ های فارسی است. این ترکیب در متون دیگر ادب فارسی هم به همین معنا به کار رفته است.یکی دیگر از دلایل ترجیح ضبط نسخه ی «سن ژوزف» از بیت مورد نظرمان،نسبت به سایر نسخ، نزدیکی ضبط نسخه ی «بریتانیا»(675ق) به آن است.در چاپ «ژول مول» نیز،مصراع اول بیت عیناً مانند نسخه ی «سن ژوزف»است. معنای محصَّل بیت با توجه به نسخه ی «سن ژوزف» این است (افراسیاب به گرسیوز می گوید):اگر میزبانت (سیاوش) صاحب سامان و با جمعیت و مال دار بود،دوهفته در سیاوش گرد اقامت کن.

کليدواژه ها

شاهنامه،نسخه، سن ژوزف،فلورانس،بریتانیا

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
احمدرضا محمدی , 1399 , تصحیح و توضیح بیتی از «شاهنامه» بر مبنای نسخه ی «سن ژوزف» , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی