چکیده

عشق از جمله پر بسامد ترین مفاهیمِ موجود در دیوان حافظ است. به نحوی که می توان مدعی بود، حافظ بسیاری از موضوعات را به واسطة عشق، مقوله بندی(categorize) می کند و با ابتناء بر عشق، به تفهیم و توجیه مقاصد خویش می پردازد. عشق، در شعر حافظ، به معنای معهود و متداول آن نیست بلکه به اقتضای بلاغت و محتوی، عناصرِ متلون و متعدد از عشق وجود دارد. حافظ با واسازی(Deconstruction) از عشق، آن را در معانی مختلف به کار می بندد. به همین دلیل، عشق در شعر حافظ هیچ گاه به «یک معنا» به کار نمی رود. در شعر حافظ با انواع عشق: عرفانی، مادی، سیاسی، اسطوره ای، شعری(بلاغی)، طبقاتی و...، مواجه ایم. در واقع ساختارِ کلی اشعار حافظ مبتنی بر عشق است و عشق نیز دارای وجوه متفاوتی است. مقالة حاضر با روش تفسیری-تحلیلی به طبقه بندی انواع عشق در شعر حافظ می پردازد: نتایج مقاله شامل وجود گونه های مختلف عشق و همچنین تبیین رویکرد ساختار شکنانه در مواجهه با مفهوم عشق است: لازمه ساخت شکنی، تُهی کردن معناهای پیشین و مفروض، و خَلق معانی نو و تازه است. حافظ به واسطة «زمینه زدایی»، بازی با ساختارهای معهود، آشنایی زدایی، ایجاد تقابل و فروریزی تقابل ها، پدیدآوردن مدلول های متغیر و متفاوت و...، موجب ساخت شکنی و ایجاد معانی تازه و نو از مفهوم عشق می شود.

کليدواژه ها

دیوان حافظ، انواع عشق، ساختارشکنی، زمینه زدایی.

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
اسد آبشیرینی , 1399 , عشق و تلقی های مختلف از آن در دیوان حافظ (با ابتناء بر رویکرد ساخت شکنی) , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی