چکیده

در اسطوره ها، آب عنصر اولیه خلقت و منشأ حیات است. در اغلب اسطوره ها، اهمیت آب به گونه ای است که ایزدانی بدان اختصاص داده اند. آب در عرفان و نزد فرقه ها و نحله های مختلف عرفانی همواره حائز اهمیت بوده است. در این جستار، نگارندگان کارکردهای مشترک آب در اسطوره و عرفان را بررسی کرده اند تا بدین سؤالات پاسخ دهند که: - کارکردهای مشترک عنصر آب در اسطوره و عرفان کدامند؟ - آیا این کارکردها ثابت مانده یا دچار دگردیسی شده است؟ - سیر دگردیسی نقش مایۀ آب از اسطوره تا عرفان اسلامی به چه صورت بوده است؟ طبق یافته های پژوهش، آب در اسطوره، دین و عرفان دارای سه نقش مشترک بوده که عبارتند از: مایة اولیة هستی، پاک کنندة از پلیدی، جاودان کننده. آب به عنوان عنصر اولیة خلقت و مادة آفرینش در عرفان تحت تأثیر تفاسیر دینی نخستین بوده و این تفاسیر که از روایات پیشینیان و اسرائیلیات برکنار نبوده، بالتبع از اساطیر نیز تأثیر پذیرفته است. آب در نقش جاودان کننده با اسطورۀ آب حیات پیوند خورده است. عرفا با نمادپردازی هنرمندانه، معانی و برداشت های تازه ای از مضمون آب حیات در آثار خود خلق کرده اند. بدین صورت که آب حیات را با تطهیر معنوی که یکی از خویشکاری های آب از ادوار کهن تا کنون بوده است، آمیخته و از آن، وصول به حقیقت و علم الیقین تعبیر کرده اند.

کليدواژه ها

آب، اسطوره، عرفان، دگردیسی، دین.

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
طاهره صادقی تحصیلی , 1399 , دگردیسی عنصر آب از اسطوره تا عرفان , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی