بررسی و تحلیل موقعیت روایت شنو در رساله الطیرهای فارسی و عربی
An investigation and analysis of the narratee situation in persian and arabic Risalat al teyrs
نویسندگان :
سمیرا شفیعی ( تربیت مدرس )
چکیده
هر روایتی چه شفاهی و چه کتبی برای مخاطبی واقعی یا فرضی نوشته می‌شود. این مخاطب راوی را به بیان گفتارش به اشکال گوناگون ترغیب می‌کند. هیچ متنی نیز از یک یا چند روایت‌شنوی بالقوّه یا بالفعل خالی نیست. رساله‌الطیرهای فارسی و عربی نیز به عنوان متونی عرفانی _ تعلیمی از وجود روایت‌شنو بی‌بهره نیستند؛ حال اینکه این روایت‌شنو چیست و از چه ماهیّت و کیفیتی برخوردار است، باید از راه تحقیق آشکار شود. این مقاله با اشراف بر نبودن پیشینه‌ای در این حوزه، با روش تحلیلی _ توصیفی و ابزار کتابخانه‌ای به دنبال رسیدن به پاسخی علمی برای این پرسش‌هاست. نتایج این تحقیق حاکی است رساله‌الطیرها همگی روایت‌شنو دارند. این روایت‌شنو گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم مورد خطاب راوی قرار می‌گیرد. ابزارهای مستقیم اشاره به روایت‌شنو در این آثار در منادا، ضمایر «تو» و «شما»، و شناسۀ «اید» خلاصه می‌شود و ابزارهای غیرمستقیم نیز عبارتند از: استفاده از تجارب فراروایتی مانند اشاره به آیات، روایات، اشعار شاعران، مباحث اساطیری، مکان‌های جغرافیایی و حکایات؛ انکار ذهنیّات مخاطب؛ تأکید راوی بر اعتقادات خود؛ و استفاده از جملات سؤالی و امری. بیشترین نقش روایت‌شنو در این آثار، مربوط به برجسته‌سازی درونمایه و شکل‌دهی به پیرنگ است. در رساله‌الطیرها، روایت‌شنو اگر مشارِک باشد، ایفاکنندۀ نقش در ماجرای روایت است و اگر غیرمشارک باشد، شنونده و دریافت‌کنندهای بیش نیست. روایت‌شنو در این روایت‌ها یا برون‌داستانی است و یا درون‌داستانی. روایت‌شنوی برون‌داستانی در سه گروهِ راوی، دریافت‌کنندۀ واقعیِ عام و خاص؛ و روایت‌شنوی درون‌داستانی در سه گروهِ راوی، شخصیت و دریافت‌کنندۀ واقعیِ خاص قابل تقسیمند.کليدواژه ها
رساله الطیرهای فارسی و عربی، روایت شنو، روایت شناسیکد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:سمیرا شفیعی , 1399 , بررسی و تحلیل موقعیت روایت شنو در رساله الطیرهای فارسی و عربی , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی
