واسازی؛ برهم ریزی طرح واره های قالب مند تحلیل موردی: سیاق نوشتاری مثنوی مولوی
Deconstruction: Structured schemas
نویسندگان :
نگین بی نظیر ( دانشگاه گیلان )
چکیده
تصورِ غالباً ریشه دوانده در بدنه نقد ادبی ایران؛ بابرجسته سازی و اهمیت دادن به محتوا/ معنا/ مضمون و به حاشیه-راندن و بی ارزش شمردن صورت/ فرم/ ساختار، متون را طبقه بندی، اعتباردهی و ارزش بخشی می کند و متون را در معنا، بدیع و دست نیافتنی، غنی و عمیق و ازجهت فرم و ساخت، ضعیف و سست و بی مقدار می داند؛ ظرفی که قابلیت و شایستگی مظروف را ندارد. این موضع گیری به ویژه در نسبت با متون مولوی بیشتر رخ می نماید. این جستار از منظر دی کانستراکشن/ واسازیِ ژاک دریدا باتوجه به الگوی نوشتاری متون مولانا به بررسی و تحلیل مثنوی مولوی می پردازد و نشان می دهد که چگونه امر واسازانه به مثابه یک باور/ تجربه زیسته در مولوی، ساختار صوری/ فرم متن را دگرگون می کند. واسازی در سیاق نوشتاری مولوی با فروریزی بنیان ها و پیش انگاشت های تثبیت شده و فراروی از قواعد و ساختارهای معهود، مخاطب را از نگرش و خوانش ساختارمند و خطی جدا کرده و با نوشتار واسازانه او را به چشم انداز و افق دیگری می کشاند. نه غزلیات، نه مثنوی؛ هیچکدام در تعاریف و الگوی-های متعارف غزل گویی و مثنوی سرایی و طرح واره های آشنای ذهن و زبان مخاطب فارسی نمی گنجند. پژوهش حاضر با بیان شیوه ها و شگردهای نوشتار واسازانه- فراروی از عادت واره گی و طرح واره های ذهنی مخاطبان و فروریز ی ساختار و نظم متعارف متون-، با اشاراتی به متون دریدا، با واکاویِ جهان متن مثنوی(ساختار صوری و روایی)، نشان می دهد که برای ارتباط و التذاذ هنری و اجتناب از کژفهمی باید با ساختارنامتعارف و نوآیین این متون انس گرفت، انسی که هم مانع خوانش های خطی و مواجهه تک بعدی می شود و هم این مهم را برجسته می-سازد که متون درخشان و برجسته درکنار اندیشه نو و معنایی شگرف، ساختار و صورت خاص و متناسب خود را می آفرینند و اولین و اساسی ترین گام در این جریان، شکستن قواعد صوری و فراروی از الگوهای ایستا، ثابت و تکراری است.کليدواژه ها
واسازی، نوشتار واسازانه، طرح واره ها، دریدا، مولاناکد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:نگین بی نظیر , 1399 , واسازی؛ برهم ریزی طرح واره های قالب مند تحلیل موردی: سیاق نوشتاری مثنوی مولوی , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی
