برگزار شده توسط : دانشگاه شهید چمران اهواز
تاریخ برگزاری : 27 بهمن ماه 1399
مولوی عارف و اندیشمندی است توانگر که هم چون فیلسوفی دقیق در همه زمینه های زندگی آدمی اندیشیده است؛ به ویژه در ماهیّت انسان و این که انسان کیست؟ و شایسته و بایسته زیستنِ چگونه است؟ همه مثنوی فریادهای مولاناست بر سر انسان؛ این است که مثنوی در خلال عشقی و...
تاریخ بیهقی از جمله آثار فاخر نثر فارسی است که در دو حوزۀ ادبیّات و تاریخ مورد بررسی قرار می‌گیرد.گستردگی این تاریخ روایتگر چگونگی به قدرت رسیدن مسعود غزنوی و حوادث دوران زمامداری وی تا اندکی پیش از مرگ اوست که ابوالفضل بیهقی (385- 475 ق)، کارگزار و و...
تعزيه‌نامه‌ها که نمايش‌نامه‌هايي آييني و مشتمل بر اشعاري آهنگين و عاميانه‌اند؛ لبريز از کهن‌الگوها و باورهاي اساطيري‌اند. گاه اين اشارات به قدري پررنگ‌اند که روايات تاريخي را به حاشيه برده‌اند و يا چنان با آن تنيده شده‌اند که تاريخ واسطوره را در هم آ و...
در اسطوره ها، آب عنصر اولیه خلقت و منشأ حیات است. در اغلب اسطوره ها، اهمیت آب به گونه ای است که ایزدانی بدان اختصاص داده اند. آب در عرفان و نزد فرقه ها و نحله های مختلف عرفانی همواره حائز اهمیت بوده است. در این جستار، نگارندگان کارکردهای مشترک آب در و...
محمد تقی بهار یکی از شاعران معاصر ایران است که شعر او سرشار از مفاهیم اجتماعی می باشد. شعر بهار علاوه بر زیبایی های ادبی از نظر جامعه شناسی ادبیات نیز دارای اهمیت فراوان است زیرا آیینه تمام نمای دوره ای از تاریخ اجتماعی ـ سیاسی کشور ایران است. این پ و...
چکیده کهن الگوی سفر قهرمان را جوزف کمبل مبتنی بر آرای یونگ مطرح کرد. او نشان داده است که سفر قهرمانان در آثار روایی ملل گوناگون، غالبا از یک الگوی واحد پیروی می کنند. این کهن الگو شامل سه بخش جدایی، تشرف و بازگشت است، که هرکدام به مراحل جزئی تری و...
چکیده شاهكار بزرگ حماسي فردوسی، شاهنامه، سند قوميت و نسبنامه مردم ايران و عصاره و چكيده تمدن و فرهنگ قوم ايراني است و نمودار فرهنگ، انديشه و آرمان هاي ملت ايران است. اين منظومه، كتاب مردم است، حماسه بشرپوينده و شعر رنج ها و اميدها و آرزوهاي مشترك ان و...
توصیف یکی از مهارت های اساسی در ادبیات و از مسائل برجستۀ شعر معاصر فارسی است.توصیف نوعی شیوه بیان است که به وسیله آن می توان اشیاء،آدم ها، رفتارها یا صحنه ها را با کلمات آفرید یا نمایش داد. از آنجا که توصیف یکی از محورهای مهم نظریه شعری نیما و کسرایی و...
رودكي، ازستارگان قدر اول آسمان ادب فارسي است. از نظرزماني، نخستین گوينده ي كاملي است كه در پهنه ی تاريخ ادب فارسي جاي گرفته است. فصاحت زبان و توانايي بيان، ابداع معاني و مضامين و معاني لطيف و مرغوب و دور بودن از تكلف وتصنع، توصيف احوال و تجسم مناظر، و...
هنجار قانون یا روشی است که از سوی اکثر افراد جامعه پذیرفته شده و در گفتار مورد استفاده قرار می‌گیرد. هنجارگریزی نیز از روشهای خلق شعر و تخطی از زبان هنجار است که سبب شیوایی و جذابیت شعر شاعر می‌شود.شاعر با انحراف از زبان معیار ذهن مخاطب را به سمت کلا و...
چکیده احمد شاملو و فروغ فرّخزاد به عنوان شاخص‌ترین چهره‌های شعر معاصر، علاوه بر عصیان در برابر ساختار و قالب شعر کهن، اندیشه‌های نابخردانه‌ی جامعه‌ی غوطه‌ور در آشوب تلاقی سنّت و مدرنیته‌ی عصر خود را نیز به نقد کشیده و شعر خود را آیینه‌ی تمام نمائی ا و...
پست مدرن در ادبیات جهانی به معانی و مفاهیمی کاملاً متفاوت به کار رفته و آن را وضعیّت، تجربه، آگاهی و شعر یا وجدان تاریخی، فضا و حال و هوای فکری، بحران گفتمان، نظریه شاعرانگی، عقب نشینی و رسالت و... دانسته اند. شعر پست مدرن امروز، انعکاس نابه سام و...
در این پژوهش بر مبنای الگوی نشانه شناسی پیرس ضمن نشان دادن نظام نشانه‌ای حکایت‌های مثنوی به طور مشخص نظام نشانه‌ای حکایت دقوقی مورد بررسی قرار گرفته است. مولوی در ساختار حکایت‌های خود با کاربرد واژه‌های نشان‌دار، تصاویر شبه سوررئال و رفتار مبتنی ب و...
سندبادنامه اثر ظهیری سمرقندی یکی از آثار ارزشمند داستانی فارسی است که در قرن ششم به نثر فنی بازنویسی شده است. دکامرون اثر بوکاچو جووانی نیز از جمله شاهکارهای ادبی است که در سیر تاریخ ادبیات داستانی جهان جایگاه ویژه ای دارد. نویسندگان در این پژوهش بر و...
جاودانگی از مهم ترین دغدغه های بشربوده است، به طوری که بشر اسطوره ای روش های مختلفی را برای نامیراکردن خود از قبیل خوردن گیاه، شناکردن درآب مقدس، تابش فره ایزدی به کار می بست. در این راستا تلاش ها نافرجام مانده است. قدیمی ترین چهرة اسطوره ای برای جاو و...
فلسفة میان‌فرهنگی بر آن است که در عصر تکثر فرهنگ‌ها، با شناساندن دیگری به جای ستیز با آن، بستری برای تعامل و راهی برای جلوگیری از ستیز و نزاع میان فرهنگ‌ها ایجاد کند. با مطالعة روی فرهنگ ها و به ویژه با تمرکز بر هنر و ادبیات هر فرهنگ، می‌توان به یافت و...
فعل ملموس، ساختی از فعل در زبان فارسی امروز است که در گویش و گاه نوشتار به کار می رود. این فعل، کاری را در شرف وقوع یا در حال انجام آن بیان می کند؛ این فعل در زبان فارسی سابقه ی چندانی ندارد؛ و در گذشته ی نه چندان دور، از مضارع اخباری و ماضی استمراری و...
رئالیسم جادویی به عنوان سبک و شیوه ای نوین در داستان نویسی در نیمه ی قرن بیستم، زمانی که سخن از مرگ رمان بود، پدید آمد. این شیوه در ادبیات داستانی ایران نیز نمود پیدا کرده است. در ادبیات روایی کلاسیک فارسی، رگه‌های نخستین این سبک داستان نویسی را می ت و...
قافیه های شنیداری، شیوه ای متفاوت در اعتلای موسیقی شعر چکیده: در این پژوهش به موضوعی پرداخته می شود که تاکنون در میان مجموع تحقیقات ادبی بدان پرداخته نشد و کمتر به آن توجه شده است. مقصود، کاربرد متفاوت یکی از عوامل ایجاد موسیقی شعر است. د و...
یکی از دغدغه‌های فکری بشر در عرصه‌های متفاوت فلسفه، عرفان، ادبیات اعم از شعر و داستان، شناخت حقیقت «زمان» و راه تصرّف بر آن بوده‌است. نگرش‌های فلاسفه، عرفا، شعرا و داستان‌نویسان در‌این‌خصوص بسیار شنیدنی و درخور تأمل است. هرچند که برقراری ارتباط میان و...
نقش‌آفرینی حیوانات در آثار ادبی با بستری طولانی و متنوع شیوه و شگردی است که از حضور تکراری و یکنواخت شخصیت‌های انسانی می‌کاهد و به اثر جذابیت و تنوع می‌بخشد. در واقع آثار تعلیمی نویسندگان منظور خویش را از زبان حیوانات بیان کرده‌اند زیرا در برخی دوران و...
آوازه و تأثیر فرهنگ و ادب ایرانی از همان دوران پیش از اسلام در زبان و ادب عربی سایه افکنده است. کتاب «الإختصاص» شیخ مفید از جمله متون دینی قرن پنجم هجری است که نشانه های مظاهر فرهنگ و تمدن دیار فارس در آن به خوبی قابل ملاحظه است. نوشتار حاضر با روش ت و...
تقابل های دوگانه یا منطق دوگانه در ساختارگرایی، ابزاری برای شناخت معنای پنهان متن و بررسی تعاملات میان دو جز از هر پیکره شمرده می شود. ژاک دریدا با تامل در آراری سوسور نشان داد که اساس پدیداری معنی در یک واژه با تکیه بر تضاد آن با واژه های دیگر امکان و...
جوزف کمبل در شناساییِ اسطوره‌ها دریافت که همۀ داستانها از الگوهای کهنِ اسطوره پیروی می‌کنند. کریستوفر ووگلر با ساده و سینمایی کردنِ الگوی کمبل پی‌رنگِ هر داستانی را در 12 مرحله در ساختارِ سه‌پرده‌ای فیلمنامه گنجاند. هدفِ این پژوهش توصیف و تحلیلِ آ و...
نفرین بخش جدایی‌ناپذیر از زبان و فرهنگ عامیانه به‌شمارمی رود؛ ولی غیر از جمع‌آوری نفرین‌ها و نکات پراکنده دربارۀ آنها، بررسی زبانشناختی زیادی تاکنون دربارۀ گونه ها، کاربردها و آثار آنها انجام‌نشده است. نفرین و لعن برای طرد فرد، اگر از طرف خداوند و...
شعر خوزستان و ادبیات آن در پیوند با محیط منحصر به فرد آن قرار دارد. شعر این منطقه با توجّه به تعلّقات اقلیم گرایانۀ شاعران، دارای عناصر بومی زیادی است که ما را را با نوع خاصی از شعر روبرو می-کند که با بررسی آن از یک سو می توان با عناصر بومی خوزستان ب و...
بررسی بدیع لفظی در غزلیات مهدی الهی قمشه ای چکیده آگاهی از میزان تأثیر آثار ادبی در مخاطبان و همچنین شناخت ابعاد زیبایی شناسی آنها در گرو بکار گیری علوم و فنون بلاغی است. این فنون بر سه پایه بنا شده اند: معانی، بیان و بدیع. فن بدیع (سجع، جناس و و...
چکیده تحقیقات و پژوهش‌های گسترده در حوزة حافظ‌شناسی نشان می‌دهد که علی‌رغم شهرت جهانگیر حافظ، هنوز زندگانی او آن چنان که باید و شاید روشن نشده است. اینکه حافظ دقیقاً در چه سالی به دنیا آمده و در چه سالی از دنیا رفته، ارتباط او با دربار آل اینجو و آ و...
چکیده بزرگ علوی یکی از پیشگامان داستان‌نویسی در ایران است که در شخصیّت‌پردازی آثارش، روانشناسی را با تحلیل‌های اجتماعی درآمیخته و با تکیه بر دانش و آگاهی خود در زمینۀ روانشناسی، به تجزیه و تحلیل درونی شخصیّت‌ها پرداخته است. با توجه به جایگاه وی و...
چکیده منصور اوجی، از شاعران نوپرداز شعر نیمایی، از دهه ی30 تاکنون کارنامه ی موفقی داشته است. این شاعر اندیشۀ خویش را با توانش های مختلف زبانی درآمیخته وعناصرزیبایی شناسی را درپیوند با معنا درهم تنیده است. باتوجه به تسلط شاعربه حوزه ی کاربری زبان و ب و...
مقاله حاضر مقایسه جنبه روایی قصه های قرآن، تورات و انجیل را مد نظر قرار داده و با این رویکرد به مولفه هایی همچون پیرنگ، راوی، شخصیت، علیت، زمان، مکان و زبان در این کتاب های مقدس پرداخته است. ویژگی های بنیادین هر یک از کتب آسمانی، باعث شده مؤلفه های ر و...
قصه های عامیانه به دليل ساختار و درونمايه نمادين شان اين قابليت را دارند که از دیدگاه نقد کهن-الگويی مورد بررسی قرار بگيرند. یکی از مهم ترین کهن الگوهای وضعیت، کهن الگوی تولّد دوباره است. هدف این پژوهش استخراج برخی از پربسامدترین نمادهای کهن الگوی تو و...
نظریه‌های روایت و روایت‌شناسی در کنار زبان‌شناسی از برجسته‌ترین دیدگاه‌های ادبی دنیای امروز است که رابطه‌ی میان انسان، زبان، تاریخ و فرهنگ را آشکار می‌سازد. زمان از عناصر مهمّ روایت است که از ابتدای زندگی بشر همراه او بوده، در روایت، هستی می‌یابد و ا و...
شعر كودك از شاخه‌هاي ادبيات كودكان و نوجوانان و يكي از مهم‌ترين و برجسته‌ترين گونه‌هاي آن به شمار مي‌رود. كودكان مي‌توانند با خواندن اشعاري كه در حوزه ادبيات نگاشته شده‌اند، بر بسياري از دشواري‌ها و مشكلات خود چيره شوند؛ مي‌توانند احساس‌ها و نقطه‌نظر و...
کتاب «فلک ناز نامه» در زمره ی مثنوی های عاشقانه ی حماسی و از آثار غنایی ادب فارسی در قرن سیزدهم هجری قمری است که شاخصه های حماسی در آن با نوع رومانس اروپایی شباهت هایی دارد و سروده ی شاعری عرب تبار به نام «یعقوب ابن مسعود» با تخلّص «تسکین شیرازی» است و...
مدح یکی از گونه های رایج ادب فارسی است که در آن شاعر با ستایش ممدوح به نام و نان دست می یابد. سلمان ساوجی (709-778 ه.ق) در مدت نزدیک به چهل سال در دربار جلایریان افراد بسیاری را اعم از شاهان، وزراء، خاتونان درباری و دیگر افراد ستایش کرده است. پژوهش ح و...
اسطوره ها در طول زمان همراه با تغییر و تحولاتی به صور گوناگون در شعر منعکس می شوند. شاهنامه ی فردوسی در انعکاس باورهای اساطیری منبع مهمی به شمار می رود. در این پژوهش با تکیه برنظریه ی استعاره ی مفهومی لیکاف و جانسون بازنمود زبانی استعاره ی مفهومی «مر و...
یکی از مهم ترین آثار حکیم نظامی گنجوی هفت پیکر است، که در این اثر شاعر به شرح سرگذشت بهرام گور؛ از کودکی، نوجوانی و جوانی و رسیدن به تخت پادشاهی و سپس آشنایی او با پادشاهان هفت اقلیم و به زنی گرفتن دختران هریک از آنان و افسانه گفتن دختران، برای بهرام و...
سامان دادن به شروح دیوان خاقانی، یکی از راه‌های عرصۀ خاقانی‌پژوهی است که از طریق تتمیم و تکمیل شروح امکان‌پذیر خواهد بود. در پژوهش حاضر، شروح بیت « شبروی کرده کلنگ‌آسا همه شاهین‌دلان/ چون قطا سیمرغ را از آشیان انگیخته» از خاقانی مورد واکاوی قرار گرفت و...
شرح ، مجالی برای گسترش دانستنی‌هایی است که شارح، همراهی آنها را برای درک بهتر و عمیق‌ترِ متن، لازم می‌داند. از دیرباز بر متون ادبی و دینی، حاشیه و شرح نوشته شد و ادبیات شرح نویسی کارکردهای متنوّعی پیدا کرد: گاه با هدف آشنایی دیگرزبانان با ظرائف فارسی و...
شمس کسمایی از نخستین شاعران نوپرداز زبان فارسی است. اشعار این بانوی روزنامه نگار در نشریات حامی حقوق زنان و تجدد ادبی، یعنی نشریات تجدد و آزادیستان در تبریز، به زمان حکومت شیخ محمد خیابانی منتشر می شد. پژوهش حاضر علاوه بر معرفی بیشترِ شمس کسمایی به و...
شرح شطحیات اثر روزبهان بقلی شیرازی، کتابی است که وی در شرح و تفسیر صد و نود و دو سخن شطح‌آمیزِ چهل و پنج تن از مشایخ به‌ویژه بایزید بسطامی و حسین‌بن منصور حلّاج پرداخته است. مقصود روزبهان از نوشتن این کتاب- چنانکه خود در فصل نخست کتاب می‌گوید- پاسخ ب و...
چکیده ادبیات عامیانه، طیف بسیار گسترده‌ای دارد که از سوی روانکاوان و مردم‌شناسان بسیاری مورد توجّه و تحلیل قرار گرفته است. این نوع از ادبیات که در مقابل ادب رسمی قرار می‌گیرد، برای شناخت ویژگیهای اخلاقی، روانی، اجتماعی، سیاسی هر ملّتی قابل بررسی اس و...
امروزه رسانه‌های تصویری نقش مهمی در هدایت مردم به سوی انتخاب شیوه‌های هدفمند زندگی و ارتقاء سطح فرهنگ جامعه دارند. در میان انواع برنامه‌های تصویری که هدف فوق را دنبال کرده‌اند، طنز «دیرین-دیرین» به طور برجسته‌ای خودنمایی می‌کند. این برنامه، با به‌کار و...
حافظ شیرازی، غزل سرای بزرگ قرن هشتم هجری، افکار و مضامین ارزشمندی را در اشعار زیبای خود بازتاب داده است. او شاعری ست متعهّد نسبت به اوضاع و سرنوشت جامعه ای که در آن زیسته است. این تعهّد و دل نگرانی، وی را بر آن داشته تا به انتقاد و نکوهش بسیاری از نق و...
شاهکارهای ادبی با هر متر و معیاری قابل نقد و بررسی است؛ زیرا مملو از دستاوردهای فکری است. خصوصاً خواندن آثار کلاسیک؛ زیرا از جنبه های هنری، داستانی، روان شناسی و جامعه شناسی و ... حائز اهمیت هستند. از سوی دیگر علو و اعتبار یک شاهکار ادبی درمقام مقایس و...
یکی از مهمترین گونه های تجارب عرفانی، تجربۀ «رویت خداوند» است. رویت خداوند نیز خود شامل دو دسته از تجارب است: نخست تجربه ای که در آن فردِ تجربه گر، احساسِ یگانگی با خداوند می کند و دوم تجربه ای که فردِ تجربه گر خود و خدا را به مثابۀ دو موجود جدا از ه و...
این پژوهش با تکیه بر نظریۀ تزوتان تودوروف، منتقد ساختارگرای بلغاری—فرانسوی، قصد دارد از بین آن دسته از داستان‌های غلامحسین ساعدی که دربردارندۀ عناصر و رویدادهای خارق‌العاده هستند، ضمن نقد انتساب رئالیسم جادویی به این داستانها که در کتابها و مقاله های و...
يكي از راه هاي ژرفا بخشيدن به داستان و تقويت تأثير آن بر مخاطب، پردازش درست و قوّتمند شخصيت است. فردوسي سخن سرايي داستان شناس است كه در عصر برون گرايي و كلّي نگري شاعران خراسان، خود و خواننده را با جزئيّات روحي قهرمانانش همراه و درگير مي سازد و به تش و...
دهه پاياني قرن نوزدهم را شروع رسمي تراژدي نوين ناميده‌اند. در اين دوره با ظهور «هنریک ایبسن» تراژدی مدرن با مفاهیم و ساختاری تازه در برابر تراژدی کلاسیک یونانی قرار گرفت و تا به امروز در شکل‌های گوناگون به کار خود ادامه داده است. تراژدی مدرن تصوير شر و...
در این مقاله پس از تعریف «اضافه» و ذکر انواع آن ، به اضافه ی «سببی» که نوعی از اضافه ی اختصاصی است و در کتب متاخر دستورزبان فارسی از قلم افتاده است، می پردازیم.پس از آوردن تعاریف مندرج در بعضی منابع قدیمی دستورزبان از این نوع اضافه،با آوردن شواهدی از و...
چکیده: در تعریف رمان گفته‌اند: «رمان داستانی راجع به مردم است.» (دات فایر داین: 1388: 9) یا «رمان باید به ما زندگی بدهد؛ زیرا حیات نیز چنین می کند.» (میور ادوین: 3:1373) بنابراین رمان مقطعی از زندگی انسان نیست، خود زندگی است با جنبه‌های فردی و اجتما و...
چکیده روابط فرهنگی و ادبی ایران و هند، و به تبع آن، ایران و بنگلادش، از قرنهای گذشته وجود داشته، و در دوران های مختلف از دوره های غزنویان، سلاطین آزاد بنگال، عهد تیموری، دورۀ انگلیسی ها، دوره خواجگان و غیره، شاعران و نویسندگان و ادیبان، در شبه قاره و...
هوم يكي از خدايان هند و ايراني است كه در سروده هاي ودايي ، به صورت هاي مختلف گياه هوم ، ماه ، پهلوان و خدا جلوه گر شده است ، اين گياه بر اثر تأثير درماني و شفابخشي كه داشت ، ضمن توجه قبايل هند و ايراني ، در جايگاه يكي از خداگياهان قرار گرفت ، پس از م و...
آثار ادبی در هر جامعه‌ای دربردارنده و بازتاب‌دهندۀ مسایل اجتماعی جامعه نیز می‌باشد. از این رو مطالعۀ آثار ادبی در درک بهتر واقعیت‌های اجتماعی، کمک شایانی می‌کند. این نوع نگرش آثار ادبی، جامعه شناسی ادبیات نامیده شده است. در این مقاله، به روش توصیفی– و...
سال‌ها پيش خاورشناسان بزرگي چون ادوارد براون و رينولد نيکلسون به ترجمة متونِ منظوم و منثور و پژوهش در حوزة زبان و ادبيات فارسي همّت گماشتند. يکي از حوزههاي مورد علاقه اين پژوهشگران، ادبيات عرفاني و به تبعِ آن آثار مولانا جلالالدين بود که او را رومي م و...
روایت های کهن، ساختار و معانی متفاوتی دارند و متناسب با نگرش و بینش نویسندگان در متن ها به کار می روند. هدف اين پژوهش، تحليل و مقایسه ی یک روایت در سه اثر كهن: نامه تنسر، سندبادنامه، كليله و دمنه است. روش اين پژوهش، اسنادی و مبتني بر توصيف و تحليل ب و...
احمد محمود یکی از نویسندگان واقع‌گرای معاصر است که بیش از نیمی از عمر خود را به نوشتن رمان و داستان اختصاص داد. دیدار یکی از داستان‌های کوتاه این نویسندۀ جنوبی، در یکی از مجموعه‌های داستانش به همین نام، گنجانده شده‌است. در پژوهش حاضر نخست، داستان دید و...
در این پژوهش، برای تبیین ایدئولوژی‌ها و گفتمان‌های سیاسی در رمان دختر رعیت نوشتۀ به‌آذین، با بهره‌گیری از رویکرد نورمن فرکلاف و جیمز پل جی، به تحلیل گفتمان انتقادی آن پرداخته شده است. در رمان، برخی مسائل سیاسی عصر مشروطه از 1286 تا 1300ش (پایان جنبش و...
عرصۀ ادبیات همچون عرصۀ دیگر هنرها، جایگاه نمود «خلاقیت» پدیدآورندۀ اثر است و البته تردیدی وجود ندارد که خلاقیت به معنای نوآوری به شکل مطلق نیست؛ هر هنرمندی که اثری را خلق می کند، تا حد زیادی از پیشینیان خود تأثیر می پذیرد و آنچه را از دیگری آموخته به و...
ترجمه راهي است برای تبادل انديشه ها، افکار و جهانبینی های مختلف و روشي است برای آشنایی با آثار ادبی دیگر کشورها. به مدد ترجمه مرز ميان کشورها از بین رفته و ارتباط ميان جوامع گسترده تر شده است. اما آنچه در ترجمه اهمیت دارد، نه تنها انتقال واژگان بلکه و...
چکیده هر زبانی از سبک و سیاق خاصی برخوردار است؛ زبان عربی و بخصوص قرآن کريم نیز، به مثابه ی يک مـتن منسجم ادبی، روش‌هاي گـوناگوني را براي تأثيرگذاري بر مخاطب و القاي مفاهيم والاي خود به کار گرفته است. بحث و پژوهش در ابعاد مختلف لفظی و معنایی و...
تنهایی یک حالت ذهـنـی دردنـاک از احساس نبود پیوند با دیگران است. زمانی که آدمی تنهاست، احساس نیاز به تفاهم و اشتیاق برای قسمت کردن احسـاسات و افـکارش با انسان‌های دیگر در وی پدیدار می‌شود. در حقیقت، احساس تنهایی؛ پاسخی پیچیده و عمدتاً ناخوشایند به ا و...
سیاحتنامۀ ابراهیم‌بیک یکی از آثار برجستۀ نثر دورۀ مشروطه است، که داستان آن روایت عشق یک ایرانی میهن‌دوست مقیم مصر به سرزمین مادری خود ایران است، این عشق او را برای دیدار معشوق به سمت سرزمین محبوبش می‌کشاند در طول سفر به هرجایی که می‌رسد سعی در ثبت دق و...
چکیده کتاب مقدس عهد عتیق (تورات) و عهد جدید(انجیل) از منابع مهّم تلمیح در متون ادب فارسی است که شاعران از آن در جهت خلق مضامین و تصاویر شاعرانه بهره برده اند. شاعران کلاسیک فارسی در تلمیح به مضامین و عناصر تورات و انجیل غالباً به منابع اسلامی به ویژ و...
خیام از جمله شاعران معروف و برجستة شعر فارسی است که به واسطة مطرح کردنِ مسائل فلسفی و تأمل برانگیز، بسیار مورد توجه قرارگرفته است. از جمله عناصر و مفاهیم بنیانی در نظام فکری خیام، توجه ویژة وی به «بدنِ انسان» است. میزان توجه او به «بدن» تقریباً در شع و...
شناخت شخصیّت، ویژگیها، چگونگی شکل‌گیری، عوامل مؤثر در ایجاد شخصیّت و مسائلی از این قبیل، امکانی را فراهم می‌کند که در ارتباط متقابل با دیگران موضع‌گیری‌ها مناسب و آگاهانه داشته باشیم. همین امر باعث شده‌است که نظریه‌های گوناگونی پیرامون شخصیت شکل بگی و...
چکیده اسطوره، به عنوان گونه اي نگاه به جهان ريشه در اعماقِ ذهنِ بشر دارد. شکل‌گيري اين گونه از نگاه به مرورِ زمان و با گذشتِ ساليانِ دراز صورت مي‌گيرد؛ به همين علّت اساطير با فرهنگِ اقوام گره مي‌خورند. اين ارتباط و گره‌خوردگي باعث مي‌شود که و...
شباهت و اشتراک در مقوله‌های مختلف ادبی، حاکی از پیوند عمیق تاریخی، فرهنگی و تأثیر و تأثّر متقابل ملت‌ها از یکدیگر است. ادبیات پایداری که تحت تأثیر شرایطی خاص از جمله استبداد و استعمار، اشغال سرزمین و تجاوز به ارزش‌ها و آرمان‌های فرهنگی، دینی و ملی به و...
درخشان ترین دوره ی هنر در ایران مربوط به عهد صفویه است که میراث ارزنده ی دربار تیموریان بود. هنر در عهد صفوی در زمینه های نگارگری و معماری نسبت به سایر زمینه ها از جمله سفال گری، پارچه آرایی و خوشنویسی از جایگاه برتری برخوردار بوده است. در دوره سلطنت و...
بررسی مولّفه های سمبولیسم در داستان موش و گربه ی عبید زاکانی» سهیلا زینلی چکیده خواجه نظام الدین عبید زاکانی قزوینی (700-771/772 ه.ق) از شاعران و نویسندگان متفکر و منتقد شعر کلاسیک است. تخلّص او عبید است و در دوران حیات خویش آثار متع و...
گورکانیان، عثمانی ها و شیبانیان از دولت های معاصر صفویه و هم نژاد و هم زبان بودند. بازۀ زمانی تقریبی این حکومت ها از اوایل قرن دهم تا میانۀ قرن دوازدهم هجری قمری است. قلمرو زبان فارسی در این عصر در محدودۀ مرزهای فرمانروایی های مذکور، گسترده بود. زبان و...
تاریخ بیهقی به مانند بسیاری از متون قدیمی حاوی لغات و اصطلاحاتی است که معنی و صورت صحیح برخی از آنها چندان که باید آشکار نیست. از جمله این لغات، کلمه «مالیده» است که در داستان حسنک وزیر دوبار ذکر شده است. مصححان و شارحان به دلیل ابهام این کلمه و عدم و...
در این جستار کوشش شده تا با رویکردی تحلیلی و توصیفی، برخی از وجوه ساختاری سوگ سروده ا ی از انوری تحلیل زیبایی شناسانه گردد. این مرثیه ، در سوگ سیدالسادات مجدالدین ابی طالب بن نعمه، از سادات و سیاستمداران بلخ سروده شده است. با وجود این که اغلب سوگ سرو و...
در طول سالهایی که از عمر سینما می‌گذرد اقتباس سینمایی از آثار برجستة ادبی همواره مورد توجه فیلمسازان بوده است، چراکه سینمای نوپا برای پیشرفت خود نیازمند بهره بردن از هنر اصیلی چون ادبیات بود. سینماگران نخستین به فراست دریافته بودند که عناصر داستانی ن و...
زبان نشانۀ هویت ملّی و فرهنگی هر قوم است و زبان فارسی نشانۀ فرهنگ و تمدّن پربار چندین هزارسالۀ ایرانیان است. ایرانیانی که در طی زمان، دستخوش فراز و نشیب های سیاسی و تهاجم اقوام گوناگون قرار گرفته اند امّا با داشتن مشاهیری چون فردوسی، خیّام، مولانا، س و...
حماسه، کهن‌ترین یا یکی از کهن‌ترین انواع ادبی جهان است. یک تقسیم‌بندی برای حماسه، تقسیم آن، به دو گروه حماسه‌های «طبیعی و ملی»، و حماسه‌های «مصنوع» است. حماسۀ طبیعی حماسه‌ای است که خالقی ندارد و ملتی در درازنای حیات خویش آن را به وجود آورده است؛ و و...
یکی از سبک‌های ادبی در قرن ده سبک هندی یا سبک اصفهانی است. پیدایش این سبک تا حدودی به چگونگی روابط ایران و هند مربوط می‌شود. مقدمات پیدایش این سبک از قرن هشت آغاز شد و تا دویست سال ادامه داشت. صائب تبریزی شاعر معروف دورة صفویه و از بنیان‌گذاران سبک ه و...
اهل فن در مسائل زبان شناسی و دستور زبان بخوبی می دانند که يکي از اهم مسائل زبان، تقویت بنیة واژه سازی زبان است. اهمیت واژگان زبان، مقوله ای است که عموماً اهل ادب و زبان شناسان و مترجمان خصوصاً، بیش از دیگران، آن را دریافته اند زیرا گستردگی دامنة واژ و...
طنز تاکنون از دیدگاه های مختلف، تعاریف گوناگونی داشته است. تعریف هایی که برای طنز صورت گرفته است مفهوم کلی طنز را در بر می گیرد و شامل طنز کودک ونوجوان نیز می-شود؛ اما طنز کودک به خاطر مخاطبان خاص خود، ویژگی های خاصی نیز دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و...
نظریة برجسته‌سازی یکی از شاخص‌ترین اصول فرمالیستی است که از درون آشنایی‌زدایی شکولفسکی سربرآورد. بر اساس این نظریه، یک متن برای هرچه ادبی شدن خود نیازمند دور شدن از کلیشه‌های زبان روزمره است. بنابراین، اثر شاعر یا نویسنده زمانی از لحاظ ادبی برجسته خو و...
به‌کارگیری آرایه‌های ادبی در آفرینش اثر ادبی و از آن جمله شعر، نقش مهم و برجسته‌ای دارد. یکی از این آرایه‌های ادبی، «حس‌آمیزی» است. حس‌آمیزی در شعر امروز ما در تقابل با شعر گذشته، فراوانی و همچنین نقش زیبایی‌آفرینی بیشتری داشته‌است. این جستار بر آن و...
میرزا محمد جیحون ملقب به« نوّاب» و« تاج الشّعرا»(1301 ـ 1250 ق/ ) از نامبردارترین سخنوران یزد در نیمة دوم قرن سیزدهم و از شاعران نسل سوم دورة بازگشت ادبی است که همچون دیگر شاعران این نسل به پیروی قاآنی شعر میسروده است. او در همة قالبهای شعری به ویژه و...
تصورِ غالباً ریشه دوانده در بدنه نقد ادبی ایران؛ بابرجسته سازی و اهمیت دادن به محتوا/ معنا/ مضمون و به حاشیه-راندن و بی ارزش شمردن صورت/ فرم/ ساختار، متون را طبقه بندی، اعتباردهی و ارزش بخشی می کند و متون را در معنا، بدیع و دست نیافتنی، غنی و عمیق و و...
بشربن حارث بن عبدالرحمن معروف به حافی، از بزرگان صوفیه وعلماي حدیث است.اطلاعات به دست آمده درباره شخصیت این صوفی و زاهد معروف از کتب تصوف حاصل شده است. هدف این کتابها از بیان سرگذشت ونقل سخنان ورفتار این بزرگان، بیشتر آموزش مباحث عرفانی به شاگردان و و...
هر روایتی چه شفاهی و چه کتبی برای مخاطبی واقعی یا فرضی نوشته می‌شود. این مخاطب راوی را به بیان گفتارش به اشکال گوناگون ترغیب می‌کند. هیچ متنی نیز از یک یا چند روایت‌شنوی بالقوّه یا بالفعل خالی نیست. رساله‌الطیرهای فارسی و عربی نیز به عنوان متونی عرفا و...
یکی از مهمترین عناصر روایت،زمان است. زمان تقریباً تنها عنصری است که روایت بدون آن شکل نمی گیرد.زمان به اشکال گوناگونی در روایت نمایان می شود که عبارتند از : بازگشت زمانی، پیشواز زمانی. بازگشت زمانی یعنی حوادثی را که قبلاً رخ داده اند را پس از حادث ش و...
ناآگاهی انسان ابتدایی نسبت به جهان پیرامون خود، سؤالات بی شمارش درباره چگونگی آفرینش و نظم هستی و تلاش برای سهل کردن زیست اش در طبیعت او را به باورمندی به قدرت اجسام و کلمات و تکرار به شکل جادو و توتم پرستی سوق داد. غول خدایان اولیه و انسان های نیروم و...
افسانه به سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان‌ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی همچون دیو، پری، غول و اژدها اطلاق می‌شود که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می‌گیرد. افس و...
چکیده پیامبر گرامی (ص) سرور کاینات و جان پاکان همه ی عالم، خاک جان پاک او است. عطار در منطق الطیر، حضرت را سایه ی حق و هدیه ای از رحمت الهی می داند. اهمیت پیامبر گرامی (ص) نه فقط از طریق قرآن بلکه از طریق داستان ها،اشعارو دیگرهنرها نیزآشکار می شود و...
«یادگار زریران» از متون کهن بازمانده از سنت شفاهی پارتی است که در دورة ساسانی به زبان و خط پهلوی مکتوب گشته است. این متن اسطوره‌ای که کهن‌ترین تعزیه‌نامه و نمایشنامة ایرانی است قرن‌ها توسط گوسان‌ها در سرزمین‌های مختلف به نمایش درآمده است. در این پژوه و...
چکیده آل‌احمد در حوزه‌ی ادبیات داستانی با رعایت اصول ساده‌نویسی و به‌کارگیری اصطلاحات عامیانه، شیوه خاص خود را در داستان نویسی ارائه داد. وی با تیزبینی خاص یک نویسنده در داستان های خود و با توجه به شخصیت‌ها و فضای داستان از اعتقادات مذهبی گرفته تا آ و...
نگارش درسنامه های نظریه و نقد ادبی با هدف آشنایی دانشجویان با مهمترین نظریه ادبی و کاربرد هر یک از نظریه ها در آتار ادبی صورت می گیرد. جداسازی رشته های مختلف، شناخت مارا از فرآیند های ادراک دنیای معاصر و ساز کارهای آن محدود می سازد. اهتمام به نظریه ه و...
در نگاه صورتگرایان روس، هنرسازه‌ها تنها مؤلفۀ قابل بررسی و ارزشمند هنر و ادبیات هستند. زیرا مواد اصلی پژوهش‌های ادبی را نیز همین مؤلفه شکل می‌دهد. بر این اساس و بر مبنای آراء نظریه‌پردازان این مکتب، هر نوع ابداع و نوآوری در حوزۀ ساخت و صورت، ذیل عنوا و...
رئالیسم جادویی یا واقع گرایی جادویی شیوه ای نو در داستان نویسی معاصر جهان است که در آن عناصر واقعیت و خیال در هم آمیخته می شوند؛ این آمیختگی شگفتی خواننده را بر می انگیزد و در عین حال باعث نمی شود که در سیر طبیعی داستان، اختلال یا آشفتگی ایجاد شود. ا و...
تعریض و طنز به هم آیخته اند و عموما طنز نویسان با تعریض و کنایه انتقادات تند و تلخ خود را بیان کرده اند.در این میان مرحوم عمران صلاحی که از طنزنویسان پرکار و برجسته معاصر می باشد در خلق آثار طنز خویش بیشترین استفاده را از این صنعت بلاغی نموده ؛ و بدی و...
ضرب المثل معروف «مور چون پر درآورد، هلاکش فرارسد» به ریخت ها و شکل های گوناگون در ادب فارسی و زبان مردم رواج یافته و در فرهنگ و ادب عربی نیز بازتاب یافته است. این ضرب‌المثل با یک باورِ کهنِ ایرانی که بر پایۀ آن «مور مار گردد»، پیوندی پنهان دارد و یاد و...
صالح حسینی از مترجمان ایرانیِ صاحب نام و صاحب سبک در زمینۀ متون داستانی انگلیسی است. از مختصات زبانی ترجمه های حسینی، یکی وامگیری های زبانیِ وی از ادبیات کلاسیک فارسی است که از انس وی با متون کلاسیک حکایت می کند. این وامگیری ها همچنین مثال خوبی اند ا و...
زبان فارسي به منزلۀ یکی از سرفصل های مهمّ درسی نظام آموزشی در مقاطع مختلف تحصیلی، نقش مهمّی در حفظ و گسترش فرهنگ و آشنایی با معارف ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل آموزشی مؤثّر در افت تحصیلی در برنامۀ درسی «زبان فارسی عمومی» دانشجویان و ا و...
چکیده موضوع پژوهش حاضر بررسی عجایب نامه نویسی و سیر آن در ادب فارسی با معرفی دو اثر در این زمینه یعنی تحفه الغرائب طبری و عجایب نامه همدانی و نگاهی به ویژگی های عمده سبکی این دو اثر است. فن عجایب نامه نویسی و پژوهش در شگفتی های عالم توسط نویسندگان و...
«شخصیت» عنصر اصلی هر داستان و مجموعه ای از ویژگی های رفتاری و گفتاری فرد است که قصه را پیش می برد. «شاهنامه» این اثر ارزشمند ادب فارسی، از جمله آثاری است که تعدد شخصیت دارد و این امکان را ایجاد می کند که بتوان هر یک از شخصیت ها را از روش ها و نظریه ه و...
شاعران به عنوان پدیدآورندگان متون شعری، اوّلین و مستحق‌ترین منتقدان شعر نیز محسوب می‌شوند. فضای فرهنگی ایران نیز همیشه جایگاهی ویژه برای شاعران در نقد ادبی فراهم آورده است. آنان در کنار انواع نقد، به نقد مسائل و موضوعات فرعی مرتبط با شعر نیز پرداخته و...
نقد کهن‌الگویی شاخه‌ای از نقد روان شناسی تحلیلی است و به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای نقد ادبی به شمار می‌آید. این رویکرد بر بنیان اندیشه کارل گوستاو یونگ استوار است و به تحلیل ویژگیهای کهن‌الگوها در ضمیرناخودآگاه جمعی انسان می‌پردازد. کهن‌الگوه و...
سفرنامه نویسی از سنت‌های دیرباز ادبیات بشری بوده است که در طی آن نویسنده اطلاعات و گزارشی از سفر، دیدنی‌های آن، وضعیت اجتماع و اقتصاد و مردم یک منطقه ارائه داده و با نثری مکتوب و نسبتا ساده و روان اطلاعات جالب توجهی درباره زبان رایج و قابل فهم مردم و...
مثنویِ «منّ و سلوی» یا «سخنِ عالی» اثرِ نعمت خان عالیِ شیرازی نویسنده و شاعر و پزشکِ شیعی و ایرانی تبار است که در نیمۀ دوم قرنِ یازده و اوایلِ قرنِ دوازده هجریِ قمری در هند میزیسته. این مثنوی در بیش از 4230بیت با موضوعاتِ اخلاقی، عرفانی، دینی، اجتماع و...
عنصر شخصیت یکی از عناصر مهم و اساسی در ادبیات داستانی است که تمامیت قصه بر مدار آن می چرخد و نویسنده از طریق آن اندیشه ها و عواطف خود را به نمایش می گذارد. رمان خون خورده با قصة قبرهایی که محسنِ مفتاح تمیزشان می کند؛ قبرهایی که خرده‌‌‌‌‌‌روایت و...
چکیده مرصادالعباد نثری تعلیمی عرفانی است. زبان تعلیم اگر با آرایه ی بلاغی آراسته شود، دلنشین تر و مؤثرتر خواهد شد. نجم الدین رازی با علم به این موضوع زبان تعلیمی خود را با زیبایی های بلاغی از جمله شگردهای محاکاتی (تشبیه و تمثیل) آراسته کرد. ب و...
نقش ترجمه در تبادلات فرهنگی و برقراری ارتباط میان ملّت های گوناگون انکارناپذیر بوده و در این میان ترجمه آثار ادبی از ارزش بسیاری برخوردار است. زویا پیرزاد از جمله نویسندگان معاصر ادبیات فارسی می باشد که گام های بلندی در راستای تکوین سنت نوشتاری زنان و...
آثار مهم ادبی در جهان با وجود اینکه از مشخصه ها و ویژگیهای سبکی مکانی و زمانی پیرامون خود بهره مند شده و تاثیر می پذیرند،به جهت خلق توسط انسانهایی فراتر از هنرمندان عادی ،دارای یکی سر ی ویژگیها و شاخصه ها هستند که منحصر به فرد خود اثر یا پدید آورنده و...
تجربه‌های عرفانی که حاصل کشف و شهود عارفانه است، ورای تجرب‌های حسی و جهانی است. با اینکه عارفان برای انتقال تجربه‌های عرفانی از تمامی ظرفیت‌های زبانی استفاده کرده‌اند اما از آنجا که تجربه‌های آنها همانند تجربه‌های این جهانی نیست مسلماً در زبان ماد و...
تحلیل و مقایسه ساختار روایی قصه های گنبدهای زرد و سبز هفت گنبد نظامی گنجه ای بر اساس الگو های ریخت شناسی قصه های پریان ولادیمیر پراپ دكتر فرشته ناصری* چكيده با نگرشی عمیق در ادبیات داستانی جهان با نام آ و...
رستم واسفندیار، از کهن ترین داستان‌های ایرانی است و نیز حماسی‌ترین داستان در فرهنگ افسانه ای ایران در شاهنامۀ فردوسی، به شمار می آید. این دو شخصیّت شاهنامه، به خاطر برخی از شباهت ها در بسیاری از وجوه پهلوانی، همواره مورد توجّه پژوهشگران بوده اند و بر و...
زمان از عناصر مهمّ روایت به شمار می آید و در ساختارشکنی هایی که ممکن است نویسنده یا راوی در سیر حوادثِ داستان صورت دهد، اهمّیّتی ویژه دارد. در میان روایت شناسان، ژرار ژنت جامع ترین مباحث دربارۀ مؤلّفۀ زمان را ذیل ناهم خوانی میان زمانِ داستان و زمانِ و...
محمد کریم خان کرمانی، جانشین شیخ احمد احسائی و پیشوای بزرگ مکتب عقیدتی-عرفانی شیخیّه است. از وی آثار پرشماری به نظم و نثر فارسی و در موضوعات گوناگون باقی مانده است که نمایانگر شخصیت برجستة علمی و معنوی او و تسلطش بر بسیاری از علوم و دانش های باطنی و و...
در صد سال اخیر تعادل صحنه اجتماع به ضرر ادبیات و به نفع دیگر هنرها تغییر اساسی داشته است. ادبیات مجد و کارکردهای گذشته ی خود را، یکی پس از دیگری به نفع دیگر هنرها- فیلم، موسیقی، نقاشی، رقص و ... - از دست داده است. ناامیدانه باید گفت، شاید دیگر ادبیات و...
با توجه به رشد چشمگیر داستان نویسی در دنیای معاصر، و رشد این فن هنری در دو کشور ایران و عراق، نویسندگان مشهور فراوانی در این زمینه تلاش کردند که زندگی واقعی مردم را در قالب داستان ارائه کنند و از این طریق، احساسات درونی مخاطبان خویش را برانگیزند. دو و...
چکیده استعاره که از ارکان عمده شعر به حساب می آید و معمولاً برای بیان معانی پیچیده، مبهم، عمیق و گاه ناگفتنی به کار گرفته می شود، در شعر اخوان ثالث (م. امید) به دلیل آشنایی عمیق شاعر با ادب سنتی که غالباً به اصل معنی داری شعر اهمیت می داده اند، برای و...
صمد بهرنگی از نویسندگان مهم و تأثیرگذار ایرانی در دهۀ 40 شمسی است. او در آثارش به موضوعاتی چون فقر و ناعدالتی و تبعیض پرداخته است. بهرنگی از مخالفان رژیم شاه بود و معتقد به مبارزۀ مسلحانه با ظلم و ستم آن رژیم بود. داستان «ماهی سیاه کوچولو» یکی از مهم و...
چکیده عصر رضاشاهی که بیست سالِ نخست قرن چهاردم هجری شمسی را در بر می گیرد، از جنبه های گوناگون دارای اهمیت و قابل بررسی است. مسأله ی استعمار و دخالت بیگانگان در امور ایران نیز یکی از جنبه ها و پدیده های آشکار این دوره است که گروه-های مختلف اجتماعی و...
نقد روان کاوانه یکی از انواع رایج نقد است که از طریق آن می‌توان به لایه‌های عمیق و پنهانی متن و ضمیر نویسنده پی برد. کهن‌الگوها نیز از جمله مفاهیم مطرح در مکتب روانشناسی یونگ، و نمودهای روانشناختی هستند که ساختارهای روانی و رفتاریِ افراد و جامعه را و...
حماسه و غنا دو مقوله ی کاملاً متفاوت هستند؛ اما گاهی در منظومه های حماسی، رگه هایی از غنا دیده می شود و حتی آنچنان پررنگ است که خواننده را بی اختیار از دنیای جنگ و پهلوانی به دنیای عشق و دلدادگی می کشاند؛ در شاهنامه فردوسی نیز داستان های عاشقانه ی بس و...
توجه به تفاوت های زبانی زنان و مردان، از نیمه دوم قرن بیستم، در کشورهای غربی درنتیجه ی فعالیت های آزادی خواهانه فمنیست ها صورت گرفت. زنان به خاطرروحیات متفاوت، کاربردهای زبانی و شیوه نویسندگی متفاوتی دارند. فریبا وفی به عنوان زن، در بیشتر آثارش متعه و...
ابوالفتح ابراهیم میرزای صفوی،متخلص به جاهی در شعر فارسی و متخلص به ابراهیم در شعر ترکی(946-984ه)فرزند بهرام میرزا و نوه ی شاه اسماعیل اول صفوی است که در شعر و هنر از نوابغ و مستعدان دربار صفوی بود.در زمان حکومت شاه طهماسب اول از سال 963تا 984 فرمانرو و...
آموزه های اخلاقی و تعلیمی از گسترده ترین مقاصد و مفاهیم شعر فارسی است که شاعران در راستای پروراندن و تثبیت این هدف، از پشتوانه های مختلفی برای رسیدن به کمال مطلوب انسانی، بهره برده اند. محمدقلی سلیم تهرانی(فوت1057ه.ق) از شاعران بنام سبک هندی است که و...
روایتگری از ویژگیهای متون داستانی به شمار می‌رود، اما از آنجاکه روایت با زندگی انسان گره خورده است، این ویژگی را می‌توان در بیشتر نوشته‌ها ازجمله در شعر شاعران نیز مشاهده کرد. ترانه یکی از قالبهای شعری معاصر است و همچون برخی دیگر از قالبهای شعری م و...
مقالۀ حاضر به بحث دربارۀ خلاقیت محمود دولت آبادی، در بومی کردن مضامین رمان خوشه های خشم اثر جان اشتاین بک در نگارش جای خالی سلوچ می پردازد. ادبیات داستانی ایران، در سال های پیش از شهریور1320، اغلب متأثر از ادبیات فرانسه و روسیه بود؛ اما از آن پس، ادب و...
اصطلاح امانت از عمیق‌ترین و پرکاربردترین اصطلاحات عرفانی است که جست‌وجو و پژوهش آن در متون عرفانی فارسی، و بررسی دقیق تعبیرها و تفسیرهای عرفا از آن می‌تواند تصویر جامع‌تری از کاربردها و مفاهیم این اصطلاح را آشکار سازد، و نقش مؤلفان یا شاعران صاحب‌اند و...
ماهیت رمان با تصویر زندگی بشری پیوند خورده است این پیوند عمیق با زندگی سیاسی- اجتماعی جوامع، ابزاری مناسب جهت آفرینش هنری رمان و ارائۀ تحلیلی هنرمندانه از وقایع اجتماعی به شمار می رود. از این دیدگاه رمان شکلی از آگاهی اجتماعی است که قالب هنری به خود و...
ادبيات مقاومت انقلاب اسلامی ایران، اين هنر پويا و متعالي كه ادبيات معاصر كشور ما را وجهه و آبرويي در خور بخشيده است، حاصل يك دوره تلاش هدفمند شاعران و پرداختن آنها به جلوه‌هاي تابناك جان‌هاي پاك، صيقل يافته و پاكباخته‌اي است كه به درك مفاهيم عشق ناي و...
آمیختگی ادبیات داستانی با نظریات روان شناسی زمینۀ ظهور رمان هایی را فراهم ساخت که توجه آن ها به شخصیت و روان انسان ها معطوف شده بود.آدلر از جمله روان شناسانی است که نظریات او به خصوص عقدة حقارت در شناساندن شخصیت اصلی داستان ها راهگشا بوده است. فیر و...
مضمون سازی و نکته پردازی که جز از سخنوران هنرمند و نویسندگان چیره دست -آن هم نه در همۀ آثار- برنیاید، لطیف ترین و دل انگیزترین ویزگی ادبیات است که منبع و آفرینندۀ آن تخیّل شاعرانه و تعلیل هنرمندانه است. مضمون نکته ها، اندیشه ها، حقایق، احساسات و عواط و...
عشق از جمله پر بسامد ترین مفاهیمِ موجود در دیوان حافظ است. به نحوی که می توان مدعی بود، حافظ بسیاری از موضوعات را به واسطة عشق، مقوله بندی(categorize) می کند و با ابتناء بر عشق، به تفهیم و توجیه مقاصد خویش می پردازد. عشق، در شعر حافظ، به معنای معهود و...
بلاغت سنتی در بسیاری از موارد، پاسخگوی آشکارترین پرسش‌ها در خصوص ویژگیهای زیبایی‌شناختی آثار ادبی نیست و در نتیجه، با استناد به آن، برای کارکردهای متفاوت برخی عناصر زیبایی‌آفرین، تفسیرهای غیرمقنع و تکراری ارائه شده است. در متنی همچون نفثه‌المصدور، ک و...
نسخه ی «سن ژوزف» یکی از نسخ مقدم و معتبر شاهنامه است که از این نظر می توان آن را در کنار نسخه های «فلورانس»(614ق) و «بریتانیا»(675ق) قرار داد.در پژوهش حاضر بیت «اگر آب دارت بود میزبان / بران شهر خرّم دو هفته بمان» از نسخه ی «سن ژوزف» را نسبت به «اگر و...
چکیده بافت اصلی داستانهایِ«رئالیسم جادویی» بر واقعیت، بنا شده است و نويسنده ضمنِ تلفیقِ واقعیّت وجادو، پدیده های خیالی را با مهارتِ ویژه ای در بستر واقعی داستان جاری می کندکه باورِ آن برای خواننده آسان بشود.در این مقاله با رویکردی تطبیقی به بررسی مؤ و...
عرفان نظری مهمترین دستاورد محیی الدین ابن عربی است، او در قرن هفتم هجری ازجمله عارفانی بود که عرفان و تصوف اسلامی را تحت تاثیر آراء و اندیشه های خود قرار داد، در این پژوهش به ارتباط مفهومی و درونی مضامین در عرفان ابن عربی پرداخته می شود که بیانگر وحد و...
زبان در شعر نیما غالباً زبانی ناهموار و مبهم است که در عین ابهام و غرابت، تر و تازگی خاص خودش را دارد. این مسأله نوعی ابهام عارضی در شعر او پدید آورده که درک و فهم شعر او را با دشواری مواجه ساخته است. در این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی بر روی مجم و...
مضامین پندآموز و اندرزگونه که گاهی برگرفته از تشبیهات است که از تجربیات گذشتگان برگرفته شده است و به جهت تکرار و روانی لفظ و تأثیر معنایی آن در بین مردم مشهور شده‌است که در پشت مثل‌ها داستان‌هایی پنهان است که سبب و منشأ آن‌هاست. لذا در این پژوهش سعی و...
بررسی و تحلیل شیوه های آموزش زبان فارسي به گویشوران زبان عربی؛ نمونه موردی مجموعه كتاب هاي آموزش نوين زبان فارسي از احسان قبول و...
شاعران عرب، گاهی برای تنوع و تفنّن، از سخن فارسی در اشعار خود استفاده می کردند از جمله این شعرا، یزید بن مفرغ را می توان نام برد، وی ضمن ابیاتی در هجو عباد بن زیاد چند مصراع فارسی نیز سرده است. یزید بن مفرغ شاعر هجوگوی عصراموی که اهل بصره بوده و و...
شخصیت قهرمان، به عنوان شخصیت مرکزی افسانه ها از جهت درنگی که در کنش و رفتار و اندیشه و احساسات خوانندگان برمی انگیزد بسیار مهم جلوه می کند. تمایل به الگوبرداری در خواننده مخصوصاً در خوانندگانی با رده سنی بین کودک تا نوجوان، اهمیت ماندگاری و حفظ افسان و...
چکیده شعرهای درباری که نخستین آثار ادبی زبان دری را تشکیل می دهند، از لحاظ مطالعات اجتماعی منابعی ارزشمند و قابل توجّه هستند. مجموعه مدیحه ها به منزلۀ سند تاریخی، اجتماعی و فرهنگی هر عصر به شمار می روند و مطالعه آن ها تصویر روشنی از ارزش های ف و...
طنز معادلی برای satire انگلیسی است که در گذشته به معنای نیش و کنایه به کار می‌رفته است. طنز از منظر اصطلاح‌شناسی عمر چندانی ندارد. این اصطلاح تا پیش از دوران ما تنها در معنای لغوی‌اش یعنی افسون کردن، مسخره کردن و طعنه زدن به کار می‌رفته است. فزون و...
در این پژوهش به بررسی دیدگاه مولوی دربارة قربانی شدن اسماعیل و اسحاق پرداخته‌ایم و به مدد اطلاعات نسخه‌شناسی پاسخ داده‌ایم که از نگاه مولوی در مثنوی و دیوان کبیر، کدام یک از فرزندان ابراهیم قربانی شده‌اند. در ابتدا ابیات مثنوی ذکر شدند. سپس این امر د و...
با وجود اختلاف روایات در خصوص سال ولادت و مرگ خاقانی، آنچه مسلّم است او در یکی از دهه های آغازین سدة ششم هجری زاده شده و در یکی از دهه های پایانی این قرن درگذشته است. این دورة صد ساله و به ویژه نیمه دوّم آن، از نظر تاریخی، تقریباً در تمام سرزمین های و...
مدینه ی فاضله یا آرمان شهر و شهرآرمانی از دیرباز در فکر و بیان علما و اندیشمندان بوده است. سخن واحدی که با تعابیرگوناگون در فرهنگ ها و مکاتب مختلفت توصیف وتشریح گردیده است.اماتعریف جامع وکاملی که می توان ازاین عنوان داشت این است که مدینه ی فاضله شهری و...
مضحکه یا طنز تلخ، گونه ای از طنز است که با کمک خنده، تیرگی ها و حقایق تلخ را بر ملا می سازد. این نوع طنز یکی از مکانیسم های قدرتمند در آثار نویسندگان ابسورد است. داستان نویسی معاصر ایران، تحت تأثیر جریان ابسوردیته، از این عنصر به نحو شگفت انگیزی بهر و...
بهرام حیدری از اقلیمی نویسان حوزة جنوب و از شاخة اقلیمیِ روستایی ِ بختیاری است. او شیفتة فولکلور و سنت ها و قصه های ایل بختیاری است و داستان هایش در لالی و روستاهای اطراف آن می گذرند. مهم ترین مشخّصة داستان های حیدری، حسرت بر اصالت ها و دلاوری های از و...
ژاک لاکان آموزه های فروید را در پرتو دو رویکردِ ساخت‌گرایی و پساساختارگرایی مورد بازنویسی قرار داده است. او برخی از مؤلفه‌های نظریۀ ساخت‌گرایی را می‌پذیرد، امّا تئوریِ فروبستۀ نظامِ این رویکرد را مردود می‌داند. دو «ساحت خیالی» و «ساحت نمادین» عمدۀ ن و...
کتاب «ختم الغرائب» کتابی است در شرح برخی از ابیات مشکل و دیر یاب دیوان خاقانی و به ندرت تحفة العراقین خاقانی. این کتاب را محمد بن خواجکی گیلانی رشتی حدود پانصد سال بعد از دوره خاقانی (520-591 ﻫ. . ق) در شهر رشت نوشته است. خود مؤلف در ضمن کتاب دو جا گ و...
یکی از اصلی‌ترین ژانرهای ادبی در دوره معاصر، ادبیات کودک است؛ ادبیاتی که به واسطه نقش کلیدی و حساس خود در روند رشد و تکوین شخصیت کودکان و در نهایت آینده هر ملتی، باید آن را بنیادی‌ترین نوع ادبی قلمداد نمود. ادبیات کودک دارای زیر مجموعه‌های همچون لال و...