برگزار شده توسط : دانشگاه شهید چمران اهواز
پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی
تاریخ برگزاری : 27 بهمن ماه 1399
تخلص و نمود آن در شعر جیحون یزدی
محمدرضا وصال , محمدکاظم کهدویی
میرزا محمد جیحون ملقب به« نوّاب» و« تاج الشّعرا»(1301 ـ 1250 ق/ ) از نامبردارترین سخنوران یزد در نیمة دوم قرن سیزدهم و از شاعران نسل سوم دورة بازگشت ادبی است که همچون دیگر شاعران این نسل به پیروی قاآنی شعر میسروده است. او در همة قالبهای شعری به ویژه قصیده ومسمط طبع آزمایی کرده که نوعی ابتکار و تازگی در آنها مشهود است؛ حسن تخلصهای لطیف و گریز به مدح از ویژگیهای برجستة شعر وی به شمارمیرود. در این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی نخست در بارة مفاهیم دوگانة تخلص یعنی: ( گریززدن از یک غرض شعری همچون عشق و وصف آن، مفاخره، چیستان و... به غرض دیگر مانند مدح، تعزیت، مرثیه و... ، همچنین آوردن نام اختصاصی شاعر در شعر خود) سپس در مورد زندگی و شعر جیحون به اختصارمباحثی مطرح شده است، آنگاه کارکرد انواع تخلّص و ویژگیها و شیوههای کاربرد آن در شعر جیحون یزدی، بررسی گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که: کاربرد نوع اول تخلّص در اشعار مدحی و رثایی جیحون به استادی هر چه تمامتر صورت گرفته و آن را به یکی از ویژگیهای برجستة شعر وی تبدیل کرده است؛ شاعر در کاربرد نام اختصاصی خود در بسیاری از موارد معنی ایهامی واژة «جیحون» را مورد توجه قرار داده و گاه افزون بر تخلص از لقب خود «تاج الشعرا» نیز بهره گرفته است؛ همچنین وی در بسیاری از قصاید و مسمطات و ... همزمان هر دو مفهوم تخلّص را به کاربرده است.
تخلّص، جیحون، تاج الشعرا، قصیده، شاعران قرن سیزده
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
, 1399 , تخلص و نمود آن در شعر جیحون یزدی , پانزدهمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی
تاریخ برگزاری : 27 بهمن ماه 1399