برگزار شده توسط : دانشگاه شهید چمران اهواز
همایش بین‌المللی آخرین یافته‌های ایران باستان
تاریخ برگزاری : 17 ارديبهشت ماه 1401
ارگان/ ارجان؛ نامی چالش برانگیز در حدفاصل انتقال از عصر باستان به دوره ی اسلامی
ابراهیم رایگانی
ارگان/ ارجان؛ نامی چالش برانگیز در حدفاصل انتقال از عصر باستان به دوره ی اسلامی چکیده از جمله شهرها و یا کوره (خوره)های نسبتاً واجد اهمیت و در عین حال چالش برانگیز در جنوب غرب ایران؛ واحد سیاسی-اداری موسوم به ارگان/ارجان بوده است. این منطقه که از نظر متون تاریخی و جغرافیایی اسلامی، شهری و کوره ای نو تأسیس در روزگار کواد/قباد اول ساسانی (488-496 و 499-531م ) به شمار می رود؛ بنا به شواهد باستان شناسی، پیشینه ای متفاوت از آنچه متون ارائه می کنند، به خود اختصاص داده است. حال پرسش اساسی در این زمینه چنین است که چرا داده های باستان شناسی (اعم از تدفین، سکه، معماری و تأسیسات شهری، سفال، سازه های آبی و ...) با آنچه متون تاریخی ارائه می کنند چندان همخوانی ندارد؟ و دیگر آنکه چرا اسامی ارائه شده در شواهد باستان شناسی با همدیگر و نیز اسامی ذکر شده در متون تاریخی و جغرافیایی با یکدیگر همگونی ندارد؟ پژوهش پیش رو حاصل مطالعات پیمایشی و استنادی نگارنده در این زمینه است و به کمک تحلیل توصیف تاریخی ارائه شده است. هدف از انجام این پژوهش، بازخوانی انتقادی متون تاریخی در پرتو داده های باستان شناختی و شبه باستان شناختی یک سده گذشته است و همچنین شناخت جایگاه باستانی ارگان/ارجان پیش از شروع روزگار اسلامی است. بالا رفتن نرخ تصاعدی اشتباهات در تطبیق متون تاریخی و داده های حاصل از فعالیت های باستان شناختی در پژوهش های جدید؛ انجام چنین پژوهشی را ضروری نموده است. نتیجه آنکه ارگان موجودیتی پیشاساسانی (و نه لزوماً عیلامی یا هخامنشی) دارد، وه-از-آمید-کواد و همچنین طاشان/ طوان می تواند ساختاری نسبتاً جدید در حوزه ی شهرسازی در کنار استقرارگاه پیشاساسانی باشد که در روزگار اسلامی دچار تعدیل های متعدد اداری-سیاسی و در نتیجه جمعیتی شده باشد و این موضوع به صورت گزینشی روی سکه ها و پس از آن در متون تاریخی و جغرافیایی نمود یافته است.
واژگان کلیدی: ارگان/ارجان، دوره ی باستان، قباد اول، متون تاریخی و جغرافیایی.
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
, 1401 , ارگان/ ارجان؛ نامی چالش برانگیز در حدفاصل انتقال از عصر باستان به دوره ی اسلامی , همایش بین‌المللی آخرین یافته‌های ایران باستان
تاریخ برگزاری : 17 ارديبهشت ماه 1401